Günümüz tesbih işçiliğini ve işleme teknikleri eski dönem üretimleri ile kıyaslandığında arada ciddi farklar gözlemlenir. Öncelikle, “eski dönem” ne demek onu netleştirmek gerekir. Bu döneme ait tesbihleri kesin olarak tarihlemek genellikle kolay değildir. Ancak, özel durumlar hariç, bilebildiğimiz kadarı ile 1920’lere kadar geri gidilebilir. Yeni dönem tabir edilebilecek tesbihler için ise 1970’lerden bugüne olarak tarihleyebiliriz. Gelelim kıyaslama meselesine;
Günümüzde malzeme, makina ve ekipman imkanı kıyas kabul etmez bir şekilde gelişmiş durumdadır. Örneğin bugün rahatlıkla 0,3 mm matkap ucu ile ip yolu açmak mümkündür. Fiyat ve ulaşılabilirlik son derece kolaydır. Eski dönemde ise , el ile “kemane” kullanarak tahrik edilen ahşap tornalarda en incesi 2-3 mm’lik ip yolu açılmış tesbihler yapılmakta idi. Yanı sıra, günümüzde kullanılan tornaları eskileri ile kıyaslamak, iki dönemin havacılık teknolojisini kıyaslamak ile aynı şey olduğunu akılda tutmak gerekir.
Lakin, konuyu teknolojik gelişmelerden ayrı tutarak “maharet” merkezli değerlendirdiğimizde, eski ustaların elini öperek haklarını teslim etmek gerekir. İnsan evladının sahip olduğu şartların zorluğuna göre yeteneklerini geliştirme özelliği burada da hasıl olmuştur ve o devrin imkanlarına göre son derece estetik, gözü okşayan kıymetli eserler üretmişlerdir.
Son sözü şöyle söyleyelim; eski ustalar bugün yapılan ince işçilikli tesbihleri nasıl hayal bile edemezler ise , bizler de, o dönem ustaların elinde bugün olan imkanlar olsaydı nasıl tesbihler üretebileceklerini hayal bile edemeyiz…
Selametle…
Hakki Tarakcıoğlu